SHO‘RLANGAN GRUNTLI GIDROTEXNIK KANALLARNING YUVILISH JARAYONI

Abstract

Maqolada tabiiy va laboratoriya sharoitlarda sho‘rlangan kam bog‘langan gruntlarning yuvilish tezligi bo‘yicha olingan ma’lumotlar o‘zaro solishtirilgan holda o‘rganilgan, laboratoriya qurilmasida buzilmagan strukturali namunalarning yuvilishi tezligi tadqiq qilingan. Tadqiqot natijalariga ko‘ra laboratoriya sharoitida olingan nisbatan kichik o‘lchamlardagi grunt namunasining yuvilishini amaliyotda qo‘llash juda xavfli ekanligi, chunki laboratoriya sharoitidagi tadqiqotlarda dala sharoitida sodir bo‘ladigan ba’zi omillar inobatga olinmasligi aniqlangan. Shuningdek, ushbu maqolada gidrometriyada o‘lchash xatoliklarining tasdiqlanishi, sho‘rlangan kam bog‘langan gruntlarning kimyoviy elementlari keltirilgan. Sho‘rlangan kam bog‘langan grunt yuvilishining sho‘rlanish darajasiga va namligiga bog‘liqligini o‘rganish bo‘yicha olib borilgan tajribalar tahliliga ko‘ra xulosalar ishlab chiqilgan. Sho‘rlangan kam bog‘langan gruntli trapetsiadal shakldagi gidrotexnik kanal modelida oqim tezligining kritik tezlikdan katta qiymatlarida birinchi navbatda tub va yon tomon yotiq devorlari kesishgan va qirg‘oq qismlarining yuvilishlari, keyingi navbatda esa bu yuvilgan agregatlarning kanal markaziga tushishi hamda ularning oqim bilan tashilishi aniqlangan.