GORIZONTAL O‘QLI SHAMOL TURBINASINI MATLAB/SIMULINK TIZIMIDA MODELLASHTIRISH

Abstract

Kirish. Jahonda yoqilg‘i energetik resurslarni tejashda, atrof-muhitga chiqadigan issiqxona gazlarini kamaytirishda, aholi va sanoat korxonalarni uzluksiz va ishonchli elektr energiyasi bilan taʼminlashda qayta tiklanadigan energiya manbalari jumladan, shamol energiyasidan foydalanish yetakchi oʻrinlardan birini egallamoqda. Oʻzgaruvchan shamol tezliklarida gorizontal oʻqli shamol energetik qurilmalarni samaradorligini oshirish muhim ahamiyatga ega. Usul va materiallar. Gorizontal oʻqli shamol turbinalarini modellashtirishda Matlab/Simulink tizimida blok-sxema ishlab chiqilgan. Shamol turbinasi mexanik quvvat, moment va shamol energiyasidan foydalanish koeffitsiyentining shamol tezligi oʻzgarishiga va parraklarni oʻrnatilish burchagiga bogʻliqligi aniqlangan. Natijalar. Shamol oqimi tezligi 3…12 m/s, parraklarning o‘rnatilish burchagi 0o…10o va rotor aylanish tezligi 7…25 bo‘lganda shamol energetik qurilmasi mos ravishda 0,32…20,6 kW mexanik quvvat va 45,71…821 Nm momentga teng bo‘lishi tadqiq qilingan. Shamol parraklarining optimal oʻrnatilish burchagi 0o ga tengligi modellashtirish orqali aniqlangan. Xulosa. Quvvati 20,5 kW bo‘lgan gorizontal o‘qli shamol energetik qurilmasi o‘zgaruvchan shamol oqimlarida va parraklarining turli ortilish burchaklarida energetik ko‘rsatgichlarini aniqlash imkonini beradigan modellashtirish blok- sxemasi Matlab/Simulink tizmida ishlab chiqildi. Tadqiqot natijalariga ko‘ra shamol tezligi o‘zgarish diapozoni 3…12 m/s, parraklarning o‘rnatilish burchaklar oraligʻi 0o…10o bo‘lganda rotor aylanish tezligi 7…25 rad/s, turbina mexanik momenti 45,71…821 Nm va turbina mexanik quvvati 0,32…20,6 kW ga teng bo‘lishi aniqlangan. Shamol turbinasi parraklari 0o burchak ostida o‘rnatilgan parraklarning tez aylanuvchanlik koeffitsiyenti optimal 8,1 ga teng bo‘lishi asoslangan